Het christelijk geloof werd in het jaar 380 officieel de staatsgodsdienst van het Romeinse rijk. Het werd tegelijk de enige toegestane religie. De keizers hoopten dat zij daarmee ook de belangrijkste macht zouden worden in de kerk. Maar veel kerkvaders waren tegen de vermenging van politiek en kerk. Uit die tijd dat het christelijk geloof zich over het romeinse rijk verspreidde, zijn ook de eerste sporen van het christendom in de Lage Landen te vinden met als belangrijkste figuur de heilige Servatius of Sint Servaas, de bisschop van Tongeren, later bisschop van Maastricht.
Sint-Servaasbasiliek in Maastricht
Servaas (overleden in het jaar 384) is één van de bekendste en eerste evangelieverkondigers van Nederland. Je herkent de naam wellicht ook. In Maastricht is in het oude centrum op de Vrijthof de Sint-Servaasbasiliek te vinden. In het oostelijke deel is de Servaas Crypte te vinden, waarvan men zegt dat de bisschop van Tongeren is begraven.
PS: je kunt de Sint–Servaas–Basiliek bezoeken! Check sintservaas.nl »
Servaaslegende
Wat we van Servaas weten komt vooral uit de Servaaslegende die door Hendrik van Veldeke (ergens rond 1170-1180) is opgeschreven. Het is een bijzonder geschrift. Tenminste, dat is zoals we vanuit de een-en-twintigste-eeuw de oude verhalen soms lezen. Echter, de meeste verhalen van helden en heiligen van de vroege eeuwen staan bol van wonderlijke verhalen. Je kan ook zeggen: neem ze met een korreltje zout.
Wat goed is om te zeggen als je de oude (vaak fantastische) verhalen hoort of leest: vraag je altijd af wat het punt was dat de verhalen probeerden te maken. Want in het uitvergroten en bijzonderder maken van gebeurtenissen probeerden vertellers belangrijke lessen door te geven.
Wat weten we van Sint Servaas?
Servaas was één belangrijke en bekende bisschop-geloofsverkondiger op Nederlands grondgebied. Volgens de Servaaslegende is hij een afstammeling van Elizabeth, de nicht van Maria, de Moeder Gods. Hij kwam uit Armenië en verdedigde het geloof tegen de Arianen. Dat was een stroming in de vroege kerk die zeiden dat zowel Jezus als de Heilige Geest geschapen waren door God, en daarmee ondergeschikt waren aan de Schepper God. Deze leer werd verworpen door veel kerkvaders, waaronder Servaas. Hij nam het tegen hen op bij de kerkvergaderingen in Sardica (Sofia) (343) en Rimini (359). Hij was trouwens ook bevriend met Athanasius, een bekende kerkvader uit de eerste eeuwen. Lees meer over de drie-eenheid in de geloofsbelijdenissen »
In Maastricht startte hij de opleiding voor priesters en stichtte hij de eerste christelijke kerken in Nederland. Het was een spannende tijd, omdat er voortdurend rooftochten waren door de Hunnen, een Mongools nomadenvolk. Tongeren, waar Servaas eerst bisschop was, werd door de Hunnen vernietigd en Servaas trok zich terug in Maastricht. Daar is hij op hoge leeftijd overleden.
Wat betekent de naam Servaas?
Een paar honderd mensen in Nederland dragen de naam Servaas. Steeds minder mensen vernoemen hun kind naar Sint-Servaas. Vooral in Maastricht, logischerwijs, komt de naam in allerlei varianten voor (bron). Zoals Servé, Väös of Faas, maar dat wordt minder. Al is de naam Faas wel met een comeback bezig (in 2020 kregen 104 jongens deze naam). Dat is misschien wel mede dankzij Faas Wilkes, een bekende Nederlandse voetballer. Servaas is een Latijnse naam en betekent ‘Hij die redt‘.
