Dat Jezus een belangrijke rol speelt in meer wereldreligies is zeker. Maar, Jezus was zelf een jood. Toch staat hij centraal in het geloof van de christenen: Jezus is de redder van de wereld. Voor anderen is hij een grote bron van inspiratie. In de Islam is hij een profeet, in het Hindoeïsme is Jezus één van de vele goden. Welke rol speelt Jezus in de verschillende wereldreligies?
Jezus in de verschillende wereldreligies
Jezus wordt in de verschillende wereldreligies gezien als: profeet, de vriendelijke, één van de vele, redder of de Messias. Laten we ze eens langs lopen.
Jezus als de profeet
De moslims zien Jezus als een belangrijke boodschapper van God. Na Mohammed is hij de grootste profeet. In de 7de eeuw toen Mohammed de Islam oprichtte, waren verschillende van zijn familieleden christenen. Hij wist best veel van het christendom af. In the heilige boek dat hij schreef, de Koran, wordt de naam van Jezus (Isa) wel 25 keer genoemd. Het verschil is dat moslims niet geloven dat Jezus is gekruisigd omdat dit zo beschamend is en een ware profeet dit niet zou overkomen. Moslims geloven dat Jezus terug zal komen bij het einde der tijden om een grote apocalyptische strijd te voeren. De Egyptenaar Ahmed el-Tayeb wordt gezien als één van de meest invloedrijke moslims. In een speech zei hij:
“We geloven in Jezus, zoals we in Mohammed geloven. We geloven dat de Torah en de Evangeliën boeken zijn die God heeft geopenbaard en ons als een gids en licht zijn voor de mensen.”
Jezus als de vriendelijke
Atheïsten denken heel verschillend over Jezus; sommigen stellen zelfs dat hij nooit bestaan heeft. Een verrassend geluid komt van een van de bekendste hedendaagse atheïsten, Richard Dawkins: “Jezus bepleitte publiekelijk vriendelijkheid en hij was daarmee een van de eersten. Dat is bijzonder, omdat wij zijn ontstaan uit een willekeurig proces van evolutie dat juist “egoïsme, geweld en onverschilligheid bevordert.” Vanuit deze evolutietheorie is daarom “deze supervriendelijkheid eigenlijk superdom”.
Maar Dawkins vindt deze supervriendelijkheid juist prachtig en wenst dat veel meer mensen zo waren. Om dat te bevorderen wil hij een t-shirt met de slogan ‘Atheïsten voor Jezus’ erop, en “als hij vandaag terug zou komen, zou hij ontsteld zijn over wat er allemaal in zijn naam is gedaan… en hij zou het t-shirt omdraaien: Jezus voor atheïsten.”
Jezus als een van de velen
Boeddha leefde enkele eeuwen voor Christus, ver weg in het huidige Nepal, dus die twee hebben elkaar nooit ontmoet. Maar als ze elkaar gesproken hadden, hadden ze het vast lastig gehad om elkaar te begrijpen. Boeddha geloofde bijvoorbeeld in meerdere goden en Jezus in slechts een enkele God. Boeddha geloofde dat de geschiedenis telkens opnieuw begint, Jezus zag alles naar een climax toe gaan.
Toch heeft de Dalai Lama, de populairste boeddhist tegenwoordig, een compleet boek over Jezus geschreven: ‘Het goede hart’. “Ook Jezus Christus heeft eerdere levens geleefd. Hij bereikte een hoge staat, net als de Boeddha, en toen verscheen hij als een nieuwe meester. Door de omstandigheden onderwees hij sommige ideeën anders dan het Boeddhisme, maar zijn waarden zijn hetzelfde: wees geduldig, heb mededogen. Dat is de ware boodschap om een beter mens te worden.”
Jezus als redder
Toen men de huidige paus Franciscus vroeg wat hij gelooft, antwoordde hij: “Jezus Christus houdt van je, hij gaf zijn leven om je te redden, en nu leeft hij bij je elke dag om je te verlichten, te versterken en te bevrijden.” De meeste christenen zullen dit onderschrijven. Zij zien Jezus als de meest goddelijke mens: hij was zo afgestemd op God, dat hij volmaakt liefdevol was.
Dat was nog geen mens ooit gelukt en daarom is dit de beslissende doorbraak in de geschiedenis – dat ‘redden’ waar de paus het over heeft. Voor het eerst was hier de hemel op aarde, blijkbaar is dat mogelijk. Sindsdien is deze kracht van Jezus voor iedereen beschikbaar. Dat noemen christenen de heilige Geest. Met die Geest kan elk mens ook iets van Jezus’ volmaakte liefde ervaren en uitdragen.
Jezus als een van de miljoenen
Net als het Boeddhisme is het Hindoeïsme grotendeels los van Jezus ontwikkeld in een hele andere cultuur. Toch zijn er verrassende overeenkomsten met een belangrijke Hindoe-god, Krishna: ook hij wordt gezien als een godheid die op aarde in menselijke gedaante zijn volgelingen bevrijdde.
De bekendste Hindoe, Mahatma Gandhi, zag Jezus zelfs als een groot voorbeeld en noemde de Bergrede (een toespraak die Jezus op een berg hield) als één van de mooiste teksten ooit:
“Ik geloof dat de menselijke aard steeds volmaakter kan worden en Jezus kwam zo dicht bij volmaaktheid als maar mogelijk. Maar alleen God zelf is helemaal volmaakt.”
Niet dat zijn volgelingen er zoveel van bakken:
“Ik houd van jullie Christus, maar niet van jullie christenen – jullie christenen lijken zo erg niet op jullie Christus.”
Jezus als de Messias
De rol van Jezus in de verschillende wereldreligies verschilt nogal. De rol van Jezus in het jodendom gaat het verste terug. Veel Joden hebben een dubbel gevoel bij Jezus. Jezus is natuurlijk de bekendste Jood en hoorde bij hun religie. Maar zijn aanhangers hebben in enkele periodes van de geschiedenis de Joden juist gruwelijk vervolgd. Jezus beweerde bovendien zelf de Messias te zijn, maar dat kan niet kloppen, omdat de Messias volgens de Joodse Bijbel wereldvrede komt brengen en dat is niet gebeurd. Integendeel. Hij werd gekruisigd en dat zou een Messias nooit laten gebeuren.
De belangrijkste rabbijn van Nederland, Raphael Evers, zei het onlangs zo:
“Jezus was een sociaal-religieus hervormer. Maar christenen hebben de cheque die de profeten ons in hun geschriften aanreiken, ongeveer 2000 jaar geleden ingewisseld. Alles is volgens hen in Jezus vervuld. Wij geloven dat niet. Daarom houden wij de cheque zorgvuldig in bewaring.”
Anders gezegd, de Messias moet nog komen.
De rol van Jezus in de verschillende wereldreligies is dus telkens anders. Wat zou jouw antwoord zijn op de vraag: Wie is Jezus?
