Palmzondag | Jezus zet Jeruzalem op z’n kop met Palmpasen

Palmpasen: de rode loper gaat uit. Mensen staan te joelen en te juichen. Jezus wordt als held onthaald in Jeruzalem. Met Palmzondag, ook wel Palmpasen genoemd, herdenken de christenen dit feestelijke onthaal van Jezus de hoofdstad van Israël. Hij zet letterlijk en figuurlijk de stad op z’n kop. Waarom zijn de mensen zo blij? En waarom de joodse leiders juist helemaal niet? 

Wat is Palmzondag?

Met Palmpasen denken de christenen terug aan de dag dat Jezus als held werd onthaald in Jeruzalem. Jezus rijdt Jeruzalem binnen op een ezel. De inwoners van de stad leggen de rode loper uit met palmtakken en jassen. Een hoge eer, alleen bewezen aan koningen. Deze dag – die we herdenken op Palmzondag – markeert het begin van Jezus’ einde en luidt de Heilige Week in. De week van voorbereiding op Pasen. 

Benieuwd naar een dagelijkse bemoediging en verhalen over hoe God werkt? Meld je dan hier aan.

Wat ging er vooraf aan die Palmzondag? 

Een korte flashback. Jezus reist vanaf zijn 30ste jaar ongeveer drie jaar rond in Israël. Hij verzamelt een groep van twaalf vrienden (ook wel eens apostelen of discipelen genoemd) die overal met hem meegaan. Jezus doet wonderen en vertelt bijzondere verhalen. De mensen zijn zeer onder de indruk van hem. Zeker nadat hij zijn vriend Lazarus uit de dood opwekt. 

De joden worden op dat moment onderdrukt door de Romeinen. In hun heilige boeken wordt al eeuwen een verlosser voorspeld. Ze zien halsreikend uit naar een bevrijder, een ‘Messias’. Die redder zal hen de vrijheid teruggeven. Steeds meer mensen geloven dat Jezus deze Messias is. De joodse leiders kijken daarom met argusogen naar Jezus en smeden een plan om hem uit de weg te ruimen. 

Wat is het verhaal van Palmzondag? 

Jezus – die zelf ook joods is – reist na zijn reizen door Israël, naar de hoofdstad Jeruzalem om daar het Pesach feest te vieren. Pesach is een joods feest dat de bevrijding van het joodse volk herdenkt toen zij als slaven werden gehouden in Egypte. Mensen vanuit heel het land trekken dan naar Jeruzalem. 

Ezel

Als vervoermiddel kiest Jezus een ezel. Hij stuurt twee van zijn vrienden erop uit om een ezel te halen. Het moest wel een veulen zijn. En er mocht nog nooit iemand op hebben gereden. De eigenaar kijkt wat vreemd op, maar het dier mag mee. Op deze jonge ezel rijdt Jezus de stad binnen.

Niet zo bijzonder denk je misschien. Maar achter de keuze keuze, zit heel veel symboliek. De joden verwachten een Messias en in hun heilige boeken staan veel voorspellingen hoe die redder zal komen. Waaronder hoe hij Jeruzalem zal binnen rijden op een ezel. Die symboliek gaat totaal aan de Romeinen voorbij. Maar aan de joden daarentegen niet. Sommige omstanders valt het gelijk op, voor anderen valt het kwartje later. 

Palmtakken

Zijn vrienden gaan voor hem uit. Ze halen palmtakken van de bomen en maken van de palmtakken en hun eigen mantels een pad dat zo de stad inleidt. Ze vertellen aan iedereen de bijzondere wonderen en woorden van Jezus. Het werkt aanstekelijk. Velen hebben al eerder van Jezus gehoord. De mensen zingen, dansen en roepen ‘Hosanna!’. Ze zien in Jezus een nieuwe koning. Een koning die hen zal bevrijden van de onderdrukking. En die moet je natuurlijk met alle eerbied binnen halen! 

Tempel

Zijn eerste stop is de tempel. Dé plek waar de joden samenkomen om over God te praten en hem te aanbidden. Maar als hij ziet dat er allemaal marktkraampjes staan, wordt hij woedend. Hij gooit de tafels allemaal omver! “Dit moet een huis van gebed zijn! Geen rovershol!” De komende dagen zal hij elke dag in de tempel te vinden zijn. De mensen hangen aan zijn lippen. Zijn radicale boodschap spreekt aan. Liefde, vrede, vergeving en gerechtigheid. Niemand is beter dan een ander. De joodse leiders zijn minder gecharmeerd van Jezus. Sterker nog – ze zijn woest. Hoe durft hij deze dingen te zeggen?! 

Verwijzingen

Het hele Paasverhaal zit vol met verwijzingen. In het heilige boek van de joden, de Thora, staan allemaal voorspellingen over een Messias. Een redder die het joodse volk voor altijd zal vrij maken. Er staat hoe hij zal sterven, wat hij zal drinken en ook hoe hij de stad Jeruzalem zal binnengaan. Het gebeurt dus exact zoals vroeger al was voorspeld. 

Wat betekent Hosanna?

De mensen riepen “Hosanna!”. Maar wat betekent dat eigenlijk? Hosanna komt uit het Hebreeuws, de taal van de joden. Hosha Na betekent ‘Help nu!’ of ‘Red mij alsjeblieft!’. Het is een soort vreugdekreet. De joden gebruiken dit nog steeds in hun gebeden en rituelen. Voor de christenen is dit woord belangrijk geworden door Palmpasen. Veel christelijke artiesten zijn geïnspireerd door deze vreugdekreet. Luister de volgende nummers maar eens. 

Hillsong United zingt het lied Hosanna op de Tempelberg in Jeruzalem
Amanda Malela giet Hosanna in een gospel soul lied
Deze versie van Hosanna komt uit Opwekking – een muziekbundel die door veel kerken wordt gebruikt om tijdens hun dienst te zingen.

Is het verhaal van Palmpasen echt gebeurd? 

De intocht in Jeruzalem wordt beschreven in de eerste vier boeken van de Bijbel: Mattheüs, Markus, Lukas en Johannes.

Deze boeken worden door (ook niet-christelijke) historici als betrouwbare geschiedenisboeken gezien. Ook in andere historische bronnen wordt vermeld dat Jezus voor onrust zorgde in de stad. Twijfels? Lees hier meer over de betrouwbaarheid van de Bijbel en hier of Jezus wel echt heeft bestaan.

Waar komt de benaming Palmzondag vandaan? 

Palmpasen heeft zijn naam te danken aan de palmtakken die de mensen gebruikten om Jezus te verwelkomen in de stad. De palmtakken spelen in sommige kerken ook een belangrijke rol in de vieringen. De kerk wordt ermee versierd. De intocht wordt nagespeeld door kinderen die wuiven met takken. In de katholieke kerk worden de palmtakken ingezegend door de priester. De takjes neem je mee naar huis ter bescherming en geluk. Het jaar daarop neem je de takjes weer mee op Aswoensdag. Deze woensdag kun je een kruisje van as krijgen op je voorhoofd. De as komt van de verbranding van de palmtakken van het vorige Palmpasenfeest. 

Wanneer is het Palmzondag? 

Palmpasen valt elk jaar op zondag. De datum van Palmzondag is gebaseerd op de verslaggeving van Johannes, waarin hij schrijft dat de gebeurtenis vijf dagen voor Pesach plaatsvindt. Pesach is een eeuwenoud joods feest dat nog steeds wordt gevierd. De start van het feest hangt af van de maanstand. Vandaar dat de datum elk jaar anders is. Het joodse feest duurt een week en eindigt op dezelfde dag als de christenen Pasen vieren. Palmpasen is het begin van de Heilige Week met Aswoensdag, Witte Donderdag, Goede Vrijdag, Stille Zaterdag en Pasen. 

Hoe kan ik Palmpasen vieren? 

Elk land heeft weer zijn eigen gebruiken om Palmpasen te vieren. Optochten op een ezel door de stad op Palmzondag. Liedjes zingen langs de deuren. Of bloemen uitdelen. In Nederland wordt op Palmzondag nog al eens een brood gebakken in de vorm van een haan. Die haan verwijst naar Witte Donderdag. De haan zou drie keer kraaien als Petrus, een vriend van Jezus, hem drie keer zal verraden. Je kunt op Palmzondag dus lekker broodhaan gaan bakken. Check hier voor een lekker recept.

Broodhaan

Veel kerken zullen op Palmzondag een speciale Palmpasen dienst houden. Het markeert het begin van de Heilige Week. De week erop is het Paasfeest. Palmzondag is dus een goed moment om je voor te bereiden op Pasen. Kijk bijvoorbeeld eens de film The Life of Jesus zodat je weer helemaal op de hoogte bent van alle gebeurtenissen rondom Jezus.

Dubbel gevoel

Palmpasen geeft een beetje een dubbel gevoel. Aan de ene kant wordt een feestelijke dag herdacht. Jezus zet de hoofdstad op zijn kop op een nationale feestdag. Alsof hij op Koningsdag Amsterdam op zijn kop zou zetten met zijn aanwezigheid.  Hij wordt als held onthaald. Mensen blij! Hosanna. Hosanna. Hij houdt de religieuze leiders een spiegel voor. Hij is radicaal in zijn denken. Weg met geld en macht. Terug naar de basis. Liefde voor God en voor elkaar. 

Maar wij weten ook dat Jezus nog geen week later zal sterven. Met de kennis van nu legt dat wel een schaduw over deze hoopvolle dag. Hoe vergaat het Jezus verder in Jeruzalem? Lees hier wat er vervolgens gebeurt op Witte Donderdag.